19. Kawsasqanchik pachata allin qawarispa llamkaykunata ruranapaq

Wakchakaymanta lluqsinapaq, Perú hatun suyu allin takyasqa ñawpaqman puririnanqpaq, política nacional ambiental nisqata hukllachasaqku wakin politicakunawan nispa rimanakuyku; nillaykutaqmi, achka sumaq kawsaykuna (diversidad biológica) amachasqa kananpaq, imaymana pachamamapi yuyaywan llamkay kallpachasqa rurakunanpaq, pachapuquykuna pisi pisimanta hurkusqa kananpaq, chay qawaypi huchuy llaqta, hatun llaqtakunapas hawka tiyanankupaq; kay ruraykunawanmi ñawpaqman lluqsinqa allin kawsay, aswanpas Perú hatun suyupi maychus qunqasqa llaqtakuna.

Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa:

(a) Rimanakuypi imapas rurasqa kananpaq llamkanqa, aswanpas sumaqta Perú suyu kamachiqwan llaqta ukupi kaq organizacionkunawan kuska puririnanpaq, chayhina llamkay aswan tukuyman chayananpaq mana wakin runapa rurayllanchu kananpaq.
(ch) Pacha mamanchikrayku huk rimaylla, huy yuyaylla kananpaq, chay nispa piña kaspapas llamkananpaq wakichinqa.
(h) May allpachus mana runayuqhina purmasqa rikukun, chayta yuyaspa kaqmanta allpakunata rakichinqa, wayqukunapi, sacha sachapi, lamar qayllapi kawsayta ima hatarichinqa, purunchasqa allpakunata huqarillanqataq.
(i) Pachamamata chanischaspa tiyanapaq llamkanakunata churachinqa, chaypis aswanta ñawpaqta purichinqa chuya chuyapi ruruchiqta.
(k) Estado nisqapa qullqi waqaychayninpas churachinqa may pacha rurusqakunapa chaninta, waqllisqa allpakunata, maychus qullqi wikchukun mana allin qawasqanchikrayku chaykunatapas.
(l) Pachamama chaninchaspa kawsananpaq, chay ukupi fabricakuna, minakuna, huk ruraykunapas chuyapi purinankupaqmi kamachikuy lluqsimunqa; hinallataq sacha mallki kawsaykunata, tukuy kawsaq ruraykunata, tukuy kawsaq rantikuykunata, tukuy kawsaq riqsichiykunata ima ñawpaqman puririchinqa.
(ll) Kay tiyasqanchik pacha allpanchiktapas, yakunchiktapas, samananchik wayratapas, allin qawasqa kananpaq, huk qatipaykunata hurqunqa.
(m) Tukuyniraq runamasinchikunapa yachayninkunata, kawsayninkunata ima, riqsichisqataq amachasqataq kanqa, chaykunata yupaychaspa waqaychakunqa; hinallataq musuq yachaykuna rakinakunapaqpas, aypanapaqpas kallanqataq huk kamachikuy.
(n) Hatun llaqtakuna allichasqa kananpaq yanapakunqa, chay ukupi qupakunata, fabrica nisqapa qillichasqanta pisiyachinapaq, utaq kaqmanta imaynata huqarinapaq yachachinqa.
(ñ) Yachakuytapas pachanchikmanta taqwiriytapas kallpachanqa.
(p) Llapa runakunawan, llapan institucionkunawan kuska huk sistema de evaluación de impacto ambiental nisqata hatarichinqa, chayqa kanqa kay pachanchikta chaninchaspa allin kawsay aparikunanpaq, fabricakunapas, empresakunapas chayta qawarispa llamkanankupaq.
(q) Upayachiq, wanquyachiq tuqyaykunata, ima bullakunatapas pisiyachinapaq kamachikuyta lluqsichillanqataq.
(r) Pachamama yupaychasqa kananpaq huk nacionkunawan rimanakusqanta huntachinqa, chay qispinanpaqmi yanapakuq nacionkunatapas minkarikuspa wakichillanqataq.
(s) Perú hatun suyu ukupi llamkanapaq Estrategia Nacional de Comercio y Ambiente nisqata puririchillanqataq.